Dört kapının dördünde de, edep erkan vardır…
Dört kapının dördünde de, edep erkan vardır…
Dört Kapı Kırk Makam; Insanın, ham eyvahlıktan olgunluğa erişme evreleridir. Diğer bir deyimle zahiri ilim ile batıni ilme erişme sürecidir.
Alevi inancı, manevi ahlak boyutunda insanlar için büyük bir nimetttir. Bu nimetten faydalanmanın şartı, Alevi inancını kabullenmek ve benimsemek gerekir. Alevi inancının manevi ahlak öğretisiyle çağın medeni, olgun, erdemli insan konu muna gelmek mümkündür. Bunun için de Alevi inancını, bir bütün olarak temelden başlayarak ve yaşayarak öğrenmek gerekir.
Dört Kpaı Kırk Makam öğretisinin zahiri boyutu…
Insanoğlu hangi kapıya varırsa varsın, kendisinden edep erkan sorulur. Edep erkan, aynı zamanda manevi eğitim demektir. Bu kapılardan aldığı manevi ahlak eğitimiyle, tüm kötülüklerde arınır ve pak olur. Dolayısıyla islam dini, iyi ahlak dinidir.
Mavei ahlak üzerine…
Hz.Muhammed Mustafa: “ Edep, tevazu ve kerem güzel ahlak örneği iken edepsizlik, kibir ve cimrilik ise, kötü ahlaka örnektir” buyurmuştur ve Şahı Merdan Ali: „Güzel ahlak hayırlı bir yoldaştır, Akıl hayırlı bir arkadaştır ve Edep ise, hayırlı bir mirastır“ buyurmuştur.
Hz.Muhammed Mustafa’nın bu hadisinden yola çıkarak…
Üstün ahlaki değerlere yani Eline Diline Beline sahip olan fertlerden oluşan toplumlar, iyi ahlaklı olur. Bu gibi toplumlarda; Sevgi, barış, hoşgörü, birlik beraberlik, paylaşma gibi insani ilkeler vardır. Benlik, kibirlik, beyenmişlik, göstermelik, çekememezlik, kıskançlık, münafıklık, yalan, şüphe, iftira, hile, cimriliklerin yeri yoktur. Rıza şehri efsanesinde olduğu gibi, her kes hak hukuk çerçevesi doğrultusunda kendi görev ve hizmetini bilir. Kaldı ki, bu gibi toplumların fertleri bir birine karşı, sevgi saygı içinde merhametli, barışcıl ve engin gönüllü olurlar.
Haksızlığa, zulme, kötülüğe, düzenbazlığa, yetim hakkı yiyenlere, vs. göz yummazlar. Iyi ve temiz toplum için, iyiliklerin yayılmasına, hukuk ve adeletin sağlanmasına hizmet ederler. Imam Muhammed Bakır, yol kardeşleri için şöyle der; “Mümin müminin kardeşidir, mümin kendi kardeşine ne küfür eder, ne ondan bir şey esirger ve ne de onun hakkında su-i zanda bulunur.”
Dört Kpaı Kırk Makam öğretisinin Batıni boyutu…
Dört Kapı Kırk Makam’ın mavevi boyutu, Sırr-ı hakikate erişmektir. Sırr-ı hakkikatte, insanın kendi benliğini, yaradanın benliğinde yok etmesi ve O’nunla beraber olmasıdır. O ilahi kudretle beraber olmanın manası ise, akıl boyutunda en üst zirveye yücelmektir.
Şimdi de Dört Kaspı Kırk Makam tarihçesine bakalım…
Dört Kapı Kırk Makam Allah'a giden manevi yolda, bir yol evladının geçmek zorunda olduğu manevi evrelerin bir bütünüdür. Bu evreler nefsine, hiddetine yani Eline Diline Beline sahip olmayı diğer bir deyimle ilim irfan yoluyla eksiksiz ve noksansız Kamil-i Insan olmayı emreder. Sahibi, Muhammed Ali’dir.
Muhammed Ali yolunda, hizmet bu dört kapıya yapılır ve saygı, bu dört kapıya gösterilir. Dört kapı, Hakk ile hakikat yolunda yürüyen tarikat yolcusunun geçmek zorunda olduğu manevi aşamalardır.
Hz.Muhammed Mustafa, insanlığa Evrensel ilahi mesajı getirmeden önce Arap toplumu sert bir kabile geleneğini yaşıyormuş.
Bazı örnekler…
Kervan basmalar, soygunlar, talanlar, yağmalar, köle ticareti sıradan bir olay gibi Arap toplumunun gündelik hayatını belirlemekteymiş. Çok tanrıcılık ve putlara tapma geleneği sadece Mekke ve Medine’de değil bütün araplarda yaygın bir gelenekmiş.
Hz.Muhammed Mustafa, böylesi bir ortamda zuhur etmiştir. Içinden geldiği toplumu kökten değiştirmek için, insanların sadece ruh dünyalarına değil onların toplumsal dünyalarına da seslenmiştir. Adeta arap çöllerinde bir medeniyete öncülük etmiş, büyük reformlerı hayata geçirmiştir.
Dolayısıyla bu reformlar, manevi olgunluk evleri olan Dörtk Kapı Kırk Makamı öne çıkarmış ve Eline Diline Beline sahip ol olarak ifade edilmiştir.
Fakat ne yazık ki Araplar, Hz.Muhammed Mustafa’nın Hakk’a yürümesinden sonra eski geleneklerini tekrar canlandırmışlar ve yeni ile eskiyi birbiriyle tamamlıyarak tam bir karmaşıklık ortaya çıkmıştır.
Sonuç itibariyle Dört Kapı Kırk Makam’ın özünde manevi ahlak anayasası, „Eline Diline Beline sahip olmak“ şeklinde özetlenmiştir. Dikkat edilirse manevi ahlak bir bütün olarak üç kelimeyle ifade edilmiştir.
Bütün dinlerin ortak buyruklarından olsa da, bu kuralın Alevilikte farklı bir öneme sahip olduğu gerçeğidir. Bu manevi ahlağın amacı insanları kötü huylardan, alışkanlıklardan uzak durmalarını sağlamaktır.
Alevilikte, eline sahip olmak; Elinle koymadığını almamak, yani elinle kimsenin hakkına müdahalede bulunmamak, insanları incitmemektir. Yani kul hakkına, emeğe saygılı olmak.
Diline sahip olmak; Gözünle görmediğini söylememek, iftira etmemek, kötü söz etmemektir. Yani dil ile insanlara zarar vermemek.
Beline sahip olmak; Nefsine hakim olmaktır. Yani helalinden başkasına yanlış yapmamak ve sadık kalmaktır.
Alevi inancında üç kelimeyle ifade edilen manevi ahlak kuralları; Toplum içindeki manevi ahlak düzenini sağlamak, huzur-uyum içinde yaşamak için uyulması gereken kesin kurallardır.
Aşk ile, nefsine hakim olana aşk olsun…
Ehli Beyt yazarı ve Seyyid Seyfeddin Ocağı evlatlarından,
=Seyyid Hakkı=
Seyyid Hakkı, Sosyal medya takip hesaplarımız…
YouTube, ilim kanalımız: https://www.youtube.com/user/YediDeryaSohbeti62
YouTube, Hakk Dergahı TV : https://www.youtube.com/channel/UCiYFRPz6s8F4dBXue1V8zVg
Facebook, Alevi Hizmet Dergahı grubumuz: https://www.facebook.com/groups/244039227002241/
Fcebook, Ehlibeyt Ilim Mektebi sayfamız; https://www.facebook.com/Ehlibeyt-%C4%B0lim-Mektebi-194839911064876
WEB sayfamız, Alevilikte Inanç; https://www.alevilikte-inanc.de/
Facebook özel sayfamız; https://www.facebook.com/SeyyidHakkiAL