Abdal Musa Ocağı

Abdal Musa Ocağı
Doğum ve ölüm tarihleri kesin belli değil. Dedesi Seyyid Haydar, Horasan Nişabur’dan gelip Azerbeycan Hoy kentine yerleşti. Moğol işgalinden (1219) sonra, Pir İlyas ve Hacı Bektaş da gelip bir süre Hoy’da kaldılar. Takriben 1231 yılında Celalettin Harzemşah’ın öldürülmesinden sonra, Abdal Musa’nın babası Seyyid Hasan Gazi de Anadolu’ya, geldi. Hacı bektaş’la birlikte Sivas’a yerleşti. 1239 – 1240 Büyük isyan’dan (Baba İshak isyanı) sonra bir süre izini kaybettirdi.

Aşık Paşaoğlu: “Hacı Bektaş Veli, Hatun Ana’yı kendine kız evlad edindi” der. Hasan Gazi’nin eşi, Abdal Musa’nın annesidir. Hasan Gazi’nin ne zaman öldüğü tam olarak bilinmiyor. Ancak, onun 1920’lı yıllarda öldüğü yukardaki Aşık Paşaoğlu anlatımından anlaşılıyor.

Abdal Musa, ilk çocukluk yıllarını Hacı Bektaş Veli’nin yanında geçirdi.

Ahmet Yaşar Ocak, Fuat Köprülüye aften: “14. yüzyılın ilk çeyreğinden sonra Hacı Bektaş Veli Tekkesi’nin şeyhi olan Abdal Musa, beraberinde bir kısım Haydari dervişlerle yeni kurulmakta olan Osmanlı Beyliği topraklarına gitmiş, orada Orhan Gazi’nin hizmetine girerek fetihlere katılmış ve başarılı olmuştur. Fakat onun gerçekleştirdiği asıl büyük iş, Hacı Bektaş veli’yi tanıtması olmuştur” diyor.

Bize göre bu anlatımda bir yanlışlık vardır. “ilk Çeyreğinden sonra posta oturmuştur”  sözlerinden onun, 1325 yılından sonra posta oturduğu anlaşılmaktadır. Oysa bir çok kaynakta da Bursa alındığı sırada onun Bursa yöresinde olduğu yazılmaktadır.

Akdeniz yalısı, Aydın yakası
Kuşlar gider bizim Abdal Musa’ya,
Cemalin görünce yürüdü dağlar,
Taşlar gider bizim Abdal Musa’ya.

Seyyid Ali Abdal, Emir Seyyid’e,
Üçü bir kardeştir Ehl-i Beyt’e.
Cümlemizi defter etmiş kayıta.
Başlar gider bizim Abdal Musa’ya.

Veli’im eydür dört dergahtan evveli,
Seyyid Ali, Musa’m, hem Bektaş Veli,
Hüseyin aşkına diledim seli,
Yaşlar gider bizim Abdal Musa’ya.

1790 doğumlu olup, 1853 yılında vefat eden Sarkışla’lı Aşık Veli, yukarıdaki deyişinde “Üçü bir kardeştir Ehl-i Beyt’e” derken, bunları (Abdal Musa, Kızıl Deli, Emir Seyyid) mecazi anlamda mı kardeş sayıyor? Yoksa bu üç Pir’in, gerçekten bir kökten geldiğini biliyor muydu?  

Abdal Musa’nın, Hacı Bektaş Veli’nin amcası Seyyid Haydar Gazi’nin torunu olduğu bir gerçektir. Hacı Bektaş Veli’nin 1271 yılında vefatından sonra, onun en yakın izleyicilerinden biri olan Abdal Musa, Batı Anadolu’ya giderek bir süre Bergama ve Man,sa çevresinde kaldı. Daha sonra diğer Gazi Erenler gibi Osmanlı’nın kuruluş döneminde onlarla birlikte oldu. Gazi Erenler arasında Hacı Bektaş’ın öğretisini yaşamaya devam etti. Orhan Gazi’nin yanında 1326 yılında Bursa’nın fethinde ve muhtemelen 1331 yılında İznik’in fethinde bulundu. 1331 yılından sonra, Antalya-Elmalı bölgesine yerleşip, kendi adıyla anılan Abdal Musa Ocağı’nı kurdu.

Abdal Musa Ocağı, Anadolu’da kurulan dört büyük ocaktan biridir. Alevilikte önemli yer tutan 12 Post’dan birinin sahibidir. Hacı Bektaş Dergahı’ndan sonra en çok ziyaret edilen ocaktır.

Abdal Musa’ya ait olduğu kabul edilen deyişinde şöyle der:
Kim ne bilir bizi nice soydanız,
Ne zerrece sudan, ne de oddanız.

Bize meftun olan marifet söyler,
Biz Horasan illerinde baydanız.

Bizim zahmumuza merhem bulunmaz,
Biz, kudret okunda gizli yaydanız.

Yedi Derya bizim keşkülümüzde,
Hacım umman ise, biz de göldeniz.

Hızır İlyas bizim haldanımızdır,
Ne zerrece günden ne de oddanız.

Yedi tamu bize nev bahar oldu,
Sekiz uçmak içindeki köydeniz.

Musa gibi “lenterani” değiliz,
Aslımızı sorar isen Hoy’danız.

Abdal Musa oldum, geldim cihana,
Arif anlar bizi nice boydanız.

Abdal Musa’nın soy ağacı şöyledir:
1-Hz.Ali
2-İmam Hüseyin
3-İmam Zeynel Abbidin
4-İmam Muhammed Bakır
5-İmam cafer-i sadık
6-İmam Musa-i Kazım
7-İmam Ali-ül Rıza
8-İmam Muhammed Taki
9-Seyyid Musa Araç
10-Seyyid Muhammed (874 yılında Nişabur Dergahı Piridir.)
11-Seyyid Yahya
12-Seyyid Cafer
13-Seyyid Hüseyin
14-Seyyid Ubeydullah
15-Seyyid Muhammed
16-Seyyid İbrahim
17-Seyyid Hasan
18-Seyyid Muhammed Sani
19-Seyyid Mehdi
20-Seyyid İshak
21Seyyid Musa

           ↓
22-Seyyid Ali           
23-Seyyid İlyas

           ↓   
22-Seyyid İbrahim Sani
Hünkar Hace Bektaş Veli
Hızır Lale
23-Mustafa Menteş

           ↓
22-Seyyid Haydar Gazi
23-Hasan Gazi
24-Abdal Musa’dır.
=Seyyid Hakkı=
Kaynak: Veli Saltık-Alevi ocakları